خار پاشنه (به انگلیسی heel spur) یک رسوب کلسیم استخوان مانند است که بین استخوان پاشنه و قوس پا ایجاد می شود. اغلب از جلوی پاشنه شروع می شود و سپس سایر قسمت های پا را درگیر می کند. ارتفاع آن معمولاً 0.5 سانتی متر است. بنابراین، همیشه با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست.
خار پاشنه چیست؟
خارپاشنه، توده های استخوانی نوک تیز هستند که روی استخوان پاشنه ایجاد می شوند. آنها ساختارهایی هستند که توسط رسوبات کلسیم در زیر استخوان پاشنه به نام calcaneus تشکیل می شوند. در عکس اشعه ایکس، خار پاشنه به اندازه 1 تا 1.5 سانتی متر بیرون زده دیده می شود. در غیاب شواهد قابل مشاهده در عکس اشعه ایکس، این بیماری گاهی اوقات به عنوان ” سندرم خار پاشنه ” نامیده می شود.
خارپاشنه ممکن است به دلیل یک مشکل بهداشتی زمینه ای ایجاد شود یا به طور مستقل ایجاد شود. می توان آن را در جلوی پاشنه درست زیر قوس پا یا پشت پاشنه یافت.
خار پاشنه ای که در پشت پاشنه ایجاد می شود اغلب با التهاب تاندون آشیل همراه است. در این بیماری التهابی که به عنوان تاندونیت آشیل نیز شناخته می شود، اعمال فشار به جلوی پا باعث افزایش حساسیت و درد پاشنه پا می گردد.
خار پاشنه که در قسمت قدامی پاشنه دیده می شود اغلب با فاسیای کف پا همراه است. پلانتار فاشئیت التهاب دردناک بافت همبند فیبری به نام فاسیای پلانتار است که زیر پا کشیده شده و استخوان پاشنه را به انگشتان پا متصل می کند.
علت خارپاشنه چیست ؟
خار پاشنه زمانی ایجاد می شود که کلسیم برای چندین ماه در قسمت زیرین استخوان پاشنه ایجاد شود. یک فرآیند التهابی موضعی ناشی از کشش مزمن و پارگی مکرر تاندون‌های بافت نرم، ماهیچه‌ها یا فاسیای کف پا یکی از علل شایع رسوب کلسیم است. فاسیای پلانتار نواری از بافت همبند است که استخوان پاشنه را به انگشتان پا متصل می کند.
خارپاشنه به ویژه در بین ورزشکارانی که دوی های طولانی و پرش انجام می دهند رایج است.
عوامل خطر خار پاشنه چیست ؟
- ناهنجاری های راه رفتن که فشار زیادی بر استخوان پاشنه، رباط ها و اعصاب نزدیک پاشنه پا وارد می کند.
- پیاده روی سریع یا دویدن به خصوص روی سطوح سخت
- کفش‌های نامتناسب یا بد پوشیده، به ویژه آنهایی که قوس پای مناسبی ندارند.
- اضافه وزن و چاقی
سایر عوامل خطر مرتبط با فاشیای کف پا عبارتند از:
- افزایش سن انعطاف پذیری فاسیای کف پا را کاهش می دهد و پد چربی را که از پاشنه پا محافظت می کند نازک می کند و این خطر را افزایش می دهد.
- در زنان شایع تر است.
- آسیب بافت نرم در پا، مانند ضربه به پاشنه یا رگ به رگ شدن پا، می تواند باعث خار پاشنه شود.
- دیابت
- بیشتر روز را ایستاده بگذرانید
- انجام فعالیت های بدنی مکرر و کوتاه مدت و بیش از حد
- داشتن کف پای صاف یا قوس بلند
همچنین بخوانید: پینه پا چیست ؟
از محصولات ارتوپدی ویژه خار پاشنه غالباً برای رفع دردها و مشکلاتی مانند التهاب پاشنه، پا درد، سپتاتور کردن نقاط فشار، بهبود استحکام و استحکام پاها و کنترل بر روی نقاط فشار استفاده می‌شود.
برخی شرایط پزشکی نیز وجود دارد که می تواند باعث خار پاشنه شود. این موقعیت ها عبارتند از:
- آرتریت واکنشی (بیماری رایتر)
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- هیپراستوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر
- فاشیای کف پا
- تاندونیت آشیل
علائم خار پاشنه
خار پاشنه اغلب هیچ علامت واضحی ایجاد نمی کند. شایع ترین شکایات درد متناوب یا مزمن است. به خصوص اگر التهاب در نقطه تشکیل خارپاشنه ایجاد شود، ممکن است درد ایجاد شود، به خصوص هنگام راه رفتن یا دویدن. به طور کلی، علت درد خار پاشنه نیست، بلکه آسیب بافت نرم مرتبط است.
بسیاری از مردم دردی را که در خار پاشنه و فاشیای کف پا مشاهده می‌شود، به‌عنوان ضربه زدن یا سوزن زدن به کف پای خود هنگام صبح هنگام بیدار شدن توصیف می‌کنند. سپس درد به یک درد ناراحت کننده تبدیل می شود. درد شدید معمولاً هنگام ایستادن پس از نشستن طولانی مدت دوباره عود می کند.
سایر علائم خار پاشنه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- التهاب و تورم در قسمت جلوی پاشنه پا
- افزایش دما در ناحیه آسیب دیده و اطراف آن
- برآمدگی استخوان مانند کوچک و قابل مشاهده در زیر پاشنه پا
- حساسیت زیر پاشنه پا که راه رفتن را با پای برهنه دشوار می کند
چگونه خار پاشنه را تشخیص دهیم؟
رادیوگرافی پا را می توان برای تشخیص در افرادی با علائم و شکایاتی که تصور می شود خار پاشنه پا هستند، انجام داد. دیدن خار استخوانی در عکس اشعه ایکس تنها راه برای اطمینان از وجود خارپاشنه در پا است. از آنجایی که برخی از افراد هیچ علامتی ندارند، خارپاشنه تنها در تصویر رادیولوژی توسط اشعه ایکس به دلیل دیگری کشف می شود.
روش های درمان خار پاشنه
به طور کلی هدف از درمان خار پاشنه، کاهش فشار روی پا، کنترل درد و التهاب، بهبود بافت و افزایش انعطاف پذیری بافت های نرم است.
- استراحت مناسب می تواند به کاهش فشار روی پا و کاهش التهاب، درد و تورم مرتبط در ناحیه آسیب دیده کمک کند.
- استفاده از کمپرس پک یخ می تواند با سرکوب التهاب به کاهش درد و تورم کمک کند.
- استفاده از کفی های حلقوی که برای این منظور استفاده می شود با قرار دادن آن ها در داخل کفش برای کاهش شدت فشار از روی پاشنه استفاده می شود.
- پوشیدن کفش طبی ضربه گیر: محصولات طبی استاندارد نظیر صندل و کفش طبی می تواند به کاهش فشار روی بافت های نرم پا و کاهش درد کمک کند.
- مصرف داروهای موضعی، خوراکی و انواع قطره و قرص درمان خار پاشنه : دارو درمانی به کاهش التهابات خار پاشنه با سرکوب روند التهابی به کاهش تورم نحیه درگیر نیز کمک می کند.
- استفاده از آتل شبانه خار پاشنه و گچ پا
- انجام تمرینات ورزشی کششی
- فیزیوتراپی
درمان با امواج شوک برون بدنی (ESWT):
امواج صوتی پرانرژی به ناحیه مربوطه هدایت می شود و باعث بهبود آسیب به فاسیای کف پا می شود.
پرولوتراپی:
روند بهبودی با تزریق یک عامل تحریک کننده مانند دکستروز به بافت نرم آسیب دیده تحریک می شود.
پی آر پی یک ماده طبیعی به دست آمده از خون خود فرد به ناحیه پاشنه پا تزریق و باعث تسریع بهبودی بافت می شود.
تزریق استروئیدها (کورتون):
تورم و درد در ناحیه آسیب دیده را کاهش می دهد. کورتون یا استروئید داروهای قوی تری هستند که در مواقعی که داروهای ضد التهابی کافی نباشد استفاده می شوند.
عمل جراحی:
در موارد نادر، ممکن است برای برداشتن خار پاشنه به جراحی نیاز باشد. در بیشتر موارد درمان های دیگر کافی است و نیازی به جراحی نیست.
اگر خار پاشنه به دلیل یک نوع التهابی آرتریت ایجاد شده باشد، علائم ممکن است با درمان عارضه زمینه‌ای کاهش یابد.
داروی خار پاشنه
نسخه خاصی برای خار پاشنه ایجاد نشده است. داروی مورد استفاده در درمان با سرکوب روند التهابی و تسریع در بهبود بافت به کنترل شکایات کمک می کند.
داروهای مورد استفاده برای این منظور عبارتند از:
- مسکن و ضد التهاب: داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن را می توان تحت نظر پزشک به صورت خوراکی مصرف کرد.
- کرم، پماد و ژل: کرم، ژل یا پمادهای ضد التهاب و مسکن ممکن است برای درمان خارپاشنه مفید باشند.
- تزریق استروئید: اگر با درمان های دیگر جواب نداد، تزریق استروئید در ناحیه آسیب دیده قبل از انجام عمل جراحی انجام می شود.
جراحی خار پاشنه
بیش از 90 درصد بیماران با درمان های غیرجراحی بهبود می یابند. اگر سایر درمان ها بعد از 9 تا 12 ماه نتوانستند علائم را درمان کنند، ممکن است برای تسکین درد و بهبود تحرک به جراحی نیاز باشد.
تکنیک های جراحی عبارتند از:
- رها شدن فاسیای کف پا
- برداشتن خار پاشنه پا
معاینه و آزمایشات قبل از عمل برای شناسایی کاندیدهای مناسب برای جراحی انجام می شود. پس از عمل جراحی، رعایت دستورات پزشک مانند استراحت، استفاده از یخ، بالا بردن پا الزامی است.
در برخی موارد، بیماران ممکن است پس از جراحی نیاز به استفاده از بانداژ، آتل، گچ، کفش جراحی یا عصا داشته باشند. از مهمترین عوارض جراحی خار پاشنه می توان به درد عصبی، درد مکرر پاشنه پا، بی حسی مداوم در ناحیه، عفونت و جای زخم سخت به نام اسکار اشاره کرد. علاوه بر این، خطر گرفتگی پا، شکستگی، استرس و تاندونیت پس از رهاسازی فاسیای کف پا (خار) وجود دارد.
تمرینات خار پاشنه چیست ؟
خار پاشنه به دلیل طول کوتاهشان، نتیجه فشار مزمن روی ماهیچه ها و رباط های پا و ساق پا است. به همین دلیل ورزش هایی که به کشش و کشش بافت های نرم ناحیه کمک می کنند در کاهش شکایات موثر هستند.
به همین دلیل، تمرینات کششی پا و ساق پا را می توان به طور منظم برای کمک به درمان خار پاشنه انجام داد.
برخی از تمریناتی که می توان برای این منظور انجام داد عبارتند از:
کشش فاسیای کف و ساق پا:
انگشتان پا را روی یک پله یا نیمکت قرار دهید و کف پا موازی با زمین باشد. پاشنه پا که در شکاف باقی مانده است پایین می آید تا زمانی که کشش احساس شود. این وضعیت را برای چند ثانیه نگه دارید و سپس پاشنه پا را به سمت بالا ببرید. این حرکت چندین بار تکرار می شود.
کشش فاشیای کف و ساق پا:
روی زمین یا تخت بنشینید و پاها را دراز کنید.
حوله ای دور انگشتان پا پیچیده شده و به سمت شما کشیده می شود تا جایی که از انتهای حوله احساس تنش کنید.
کشش فاسیای کف پا:
روی یک صندلی بنشینید و ساق پا درگیر را به صورت ضربدری روی پای دیگر قرار دهید.
سپس انگشتان پا با دست از همان طرف به سمت خود کشیده می شود.
این یک تمرین بسیار موثر است.
کشش عضلات ساق پا:
به دیوار یا تیرک تکیه دهید.
یک پا عقب مانده و بار بدن به پای دیگر داده می شود.
سپس به جلو خم شوید تا زمانی که در پای عقب احساس کشیدگی کنید.
درمان خانگی خار پاشنه
گزینه های درمانی طبیعی مختلفی وجود دارد که می توان برای درمان خار پاشنه از آنها استفاده کرد. برخی از این موارد را می توان به شرح زیر فهرست کرد:
حمام نمک اپسوم:
نمک اپسوم یک نمک دارویی طبیعی است که حاوی سولفات منیزیم است. برای خار پاشنه، مقداری نمک اپسوم را در آب بپاشید و پاها را در آن فرو کنید. پاشنه ها را می توان در حالی که پاها در آب هستند به آرامی ماساژ داد.
ماساژ با اسانس:
اسانس های خالص مانند رزماری یا اسطوخودوس به دلیل خواص ضد التهابی که دارند می توانند درد را کاهش دهند.
سرکه سیب:
سرکه سیب برای حذف کلسیم اضافی از استخوان و ایجاد تسکین شناخته شده است.
پاها را در آب گرم حاوی چند قطره سرکه سیب خیس کنید یا یک حوله آغشته به سرکه را برای چند دقیقه دور پاشنه پا بپیچید.
جوش شیرین:
خمیری از مخلوط کردن نصف قاشق چایخوری جوش شیرین با 1 قاشق چایخوری آب تهیه می شود و با ماساژ روی پاشنه پا مالیده می شود.
جمع بندی
تشخیص خار پاشنه که در پزشکی به آن استئوفیت گفته می شود، گاهی اوقات می تواند دشوار باشد. اغلب نتیجه تنش طولانی مدت در عضله و بافت همبند است. استرس مکرر ناشی از راه رفتن، دویدن یا پریدن روی سطوح سخت یکی از شایع ترین علل خارپاشنه است.
علائم خار پاشنه شامل موارد التهابی همچون درد، تورم، احساس افزایش دما در قسمت قدامی پاشنه پا دیده می شود. با این حال، همیشه باعث درد نمی شود و همه دردهای پاشنه پا ناشی از خار پاشنه نیست. درمان خارپاشنه با پوشیدن کفش و صندل طبی مناسب، استفاده از داروهای ضد التهابی، ارتزها و اقداماتی برای جلوگیری از آسیب مجدد، امکان پذیر است.
جهت مشاهده و خرید دمپایی طبی مناسب برای خار پاشنه کلیک کنید.
