آیا از سندرم پای بیقرار رنج می‌برید؟

سندرم پای بیقرار به انگلیسی Restless Legs Syndrome اختصاراً (RLS) یک مشکل حرکتی در حین استراحت و به ویژه شب‌ها می‌باشد که کیفیت خواب شبانه را در مبتلایان به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. علت اصلی بیماری دقیقاً مشخص نیست. اما غالباً این مشکل به نحوه استفاده سلول‌های مغز از دوپامین مرتبط است. دوپامین یک ماده شیمیایی در مغز است که به حرکت عضلات کمک می‌کند. در این مطلب از وبلاگ پانتو علائم، نحوه تشخیص، علل و درمان سندرم پای بی قرار را به صورت تخصصی بررسی می کنیم. همراه ما باشید.

چرا سندرم پای بیقرار شب‌ها تشدید می‌شود؟

سندرم پای بی قرار یک اختلال حرکتی مرتبط با خواب است که سیستم عصبی و ماهیچه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با یک میل شدید و تقریبا غیرقابل مقاومت برای حرکت دادن پاها مشخص می‌شود. این مشکل اغلب با سایر احساسات ناخوشایند در پاها همراه است. این علائم در طول دوره‌های استراحت یا عدم تحرک شروع یا بدتر می‌شوند، به طور موقت یا کاملاً با حرکت تسکین می‌یابند و منحصراً یا عمدتاً در پایان روز یا هنگام خواب رخ می‌دهند. RLS می‌تواند منجر به اختلالات خواب، پریشانی و همچنین اختلال در عملکرد روزانه فرد شود.

علائم سندرم پای بی قرار

اگر سلول‌های عصبی آسیب ببینند، مقدار دوپامین در مغز کاهش می‌یابد که باعث اسپاسم عضلانی و حرکات غیرارادی پا می‌شود. سطح دوپامین به طور طبیعی در اواخر روز کاهش می‌یابد، که ممکن است بیانگر این باشد که چرا علائم سندرم پای بیقرار اغلب عصرها و در طول شب بدتر می‌شود.

• سوزن سوزن شدن، سوزش، خارش یا ضربان
• احساس حرکت مورچه در عضلات پا
• احساس حرکت آب گازدار داخل رگ های خونی پاها
• گرفتگی دردناک در پاها، به ویژه ساق پا

این احساسات ناخوشایند می‌توانند از خفیف تا غیرقابل تحمل، متغیر باشند و معمولاً در عصر و در طول شب بدتر می‌شوند. آنها اغلب می‌توانند با حرکت دادن یا مالش پاها تسکین یابند. برخی از افراد گهگاه علائم را تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر هر روز آن را دارند. ممکن است برای شما سخت باشد که برای مدت طولانی بنشینید (مثلاً در سفرهای طولانی با قطار و اتوبوس).

تشخیص بیماری

هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص سندرم پای بیقرار وجود ندارد. تشخیص بر اساس علائم، سابقه پزشکی و سابقه خانوادگی، معاینه فیزیکی و نتایج آزمایش خواهد بود.

1- مراجعه به پزشک

پزشک عمومی باید بتواند سندرم پای بی قرار را تشخیص دهد، اما در صورت عدم اطمینان ممکن است شما را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد.
4 معیار اصلی وجود دارد که پزشک عمومی یا متخصص برای تایید تشخیص به دنبال آن خواهد بود.عبارتند از:

میل شدید به حرکت دادن پاها، معمولاً با یک احساس ناراحت کننده، مانند خارش، سوزن سوزن شدن یا گزگز پا در شب
علائم شما زمانی که در حال استراحت یا غیرفعال هستید ظاهر یا بدتر می‌شوند.
علائم شما با حرکت دادن پاها یا کشش آنها تسکین می‌یابد.
علائم شما در عصر یا شب بدتر می‌شود.

2- تست خواب

اگر سندرم پای بیقرار دارید و خواب شما به شدت مختل شده است، ممکن است به کلینیک خواب ارجاع داده شوید.
گاهی اوقات، پلی سومنوگرافی ممکن است توصیه شود. این آزمایشی است که میزان تنفس، امواج مغزی و ضربان قلب شما را در طول یک شب اندازه‌گیری می‌کند. نتایج یک آزمایش پلی‌سومنوگرافی تأیید می‌کند که آیا شما حرکات دوره‌ای اندام در خواب (PLMS) دارید یا خیر.

3- ارزیابی علائم

پزشک عمومی یا متخصص از شما در مورد الگوی علائم شما می‌پرسد تا به ارزیابی شدت آنها کمک کند. برای مثال، ممکن است از شما بپرسند:

1. هر چند وقت یکبار علائم دارید؟
2. چقدر علائم خود را ناخوشایند می‌بینید؟
3. آیا علائم شما باعث ناراحتی قابل توجهی می‌شود؟
4. آیا خواب شما مختل شده و باعث می‌شود در طول روز خسته شوید؟

داشتن یک دفترچه عادات خواب ممکن است به پزشک کمک کند علائم شما را ارزیابی کند. می‌توانید از این دفتر برای ثبت عادات خواب روزانه‌تان، مانند زمانی که به رختخواب می‌روید، مدت زمانی که به خواب می‌روید، تعداد دفعات بیدار شدن در طول شب و دوره‌های خستگی در طول روز، استفاده کنید.

4- آزمایشات خون

پزشک عمومی ممکن است شما را برای  آزمایش خون معرفی کند تا دلایل احتمالی سندرم پای بیقرار را تأیید یا رد کند. به عنوان مثال، ممکن است برای رد شرایطی مانند کم خونی، دیابت و مشکلات عملکرد کلیه آزمایش خون انجام دهید. به ویژه مهم است که سطح آهن خون خود را بدانید زیرا سطوح پایین آهن گاهی اوقات می‌تواند باعث سندرم پای بی قرار ثانویه شود.

روش‌های درمان سندرم پای بی قرار

افراد مبتلا به RLS اغلب سطوح پایینی آهن در خون خود دارند. بدن شما برای ساختن دوپامین، یک ماده شیمیایی مغز که به کنترل حرکت کمک می‌کند، به آهن نیاز دارد. از پزشک خود بپرسید که آیا مکمل آهن ممکن است به شما کمک کند یا خیر.

این توصیه‌ها شواهدی را نشان می‌دهند که کمبود آهن مغز یکی از علل مهم سندرم پای بیقرار است.

1- درمان کم خونی فقر آهن

یکی از دستورالعمل‌ها این است که اهمیت ارزیابی کم‌خونی فقر آهن را در همه افراد مبتلا به RLS افزایش می‌دهد و بسته به شاخص‌های آهن خون، مصرف مکمل آهن را توصیه می‌کند. مکمل را با یک لیوان آب پرتقال یا منبع دیگری از ویتامین C مصرف کنید تا به جذب آهن در بدن کمک کنید.

برای بزرگسالان مبتلا به RLS، این دستورالعمل یک توصیه قوی برای کربوکسی مالتوز (فرمولاسیون آهن داخل وریدی) و توصیه‌های مشروط برای دو فرمولاسیون دیگر رایج‌ فرم آهن تزریقی آهن و یک فرمول آهن خوراکی (فروس سولفات) ارائه می‌دهد.

2- تغذیه و تامین املاح معدنی و ویتامین‌ها

مصرف مکمل‌های منیزیم و ویتامین B6 می‌تواند شدت علائم بیماران RLS/WED را کاهش دهد و کیفیت خواب آنها را بهبود بخشد. برای اینکه بهترین شانس را برای غلبه بر RLS داشته باشید، سعی کنید مواد غذایی غنی از آهن، فولات یا منیزیم بخورید.

شواهد قوی وجود دارد که کمبود منیزیم می‌تواند به تشدید RLS بیانجامد. مصرف روزانه مکمل منیزیم ممکن است به کاهش علائم RLS و بهبود کیفیت خواب کمک کند.

انواع میوه‌ها و سبزیجات تازه، به‌ویژه سبزی‌های دارای برگ‌ تیره و گوشت بدون چربی غنی از آهن را در برنامه غذایی خود بگنجانید. برای جلوگیری از کم آبی بدن آب فراوان بنوشید.

3- تغییر سبک زندگی ناسالم

پزشکان توصیه می‌کنند که اولین گام در مدیریت RLS باید رسیدگی به عوامل تشدیدکننده از جمله مواد مخدر، الکل، کافئین، داروهای ضدافسردگی و آنتی هیستامین خاص، و آپنه انسدادی خواب درمان نشده باشد.
تغییر در رژیم غذایی نیز ممکن است به کاهش علائم سندرم پای بی قرار کمک کند: از محرک‌هایی مانند نیکوتین، کافئین و الکل بخصوص قبل از خواب اجتناب کنید. مصرف کافئین می‌تواند RLS را تحریک کند و منیزیم را در بدن کاهش دهد. ترک سیگار و تنباکو در درمان این بیماری بسیار مهم است.

تغییر سبک زندگی برای کاهش علائم سندرم پای بیقرار کافی کمک می‌کند. این موارد عبارتند از:

• اجتناب از محرک‌ها در عصر (مانند کافئین، تنباکو و الکل)
• سیگار نکشید (در مورد ترک سیگار جدی باشید.)
• ورزش منظم روزانه (اما از ورزش نزدیک به زمان خواب خودداری کنید.)
• عادات خواب خوب (نکاتی برای غلبه بر بی‌خوابی شامل رفتن به رختخواب و بیدار شدن در یک ساعت مشخص هر روز، نخوابیدن در طول روز، پرهیز از کافئین نزدیک به زمان خواب)
• اجتناب از داروهایی که باعث تحریک علائم می‌شوند یا آنها را بدتر می‌کنند (اگر فکر می‌کنید دارو باعث ایجاد علائم شما می‌شود، به مصرف آن ادامه دهید و برای ملاقات با پزشک خود وقت بگیرید.)

اقدامات زیر ممکن است به بهبود یا کاهش علائم سندرم پای بیقرار کمک کند:

• ماساژ دادن پاها
• راه رفتن و کشش
• حمام آب گرم در عصر می‌تواند عضلات پا را شل کند.
• قرار دادن کمپرس گرم روی عضلات پا
• انجام فعالیت‌هایی که ذهن شما را پرت می‌کند، مانند خواندن کتاب یا تماشای تلویزیون
• تمرینات آرامش‌بخش، مانند یوگا یا تای‌چی، می‌تواند علائم RLS را کاهش دهد.
• استفاده از تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند مدیتیشن برای کاهش استرسی که می‌تواند RLS را تشدید کند.

4- سایر روش ها

مصرف برخی داروها با تجویز پزشک: داروهایی که دوپامین را در مغز افزایش می‌دهند، می‌تواند حرکت پاها را کاهش دهد. شل‌کننده‌های عضلانی و خواب‌آورها، که می‌توانند بی‌خوابی ناشی از سندرم پای بیقرار را کاهش دهند.

تحریک دو طرفه عصب پرونئال با فرکانس بالا: این روش یک درمان نوآورانه که توسعه یافته و مشروط حمایت است. درمان شامل استفاده از یک وسیله پوشیدنی برای تحریک اعصاب پاها قبل از خواب است.