قارچ پا چیست ؟
قارچ پا یک عفونت ویروسی از نوع قارچی است که باعث خارش و قرمزی نواحی پوستی یا ناخن‌های پا می‌شود. پوسته پوسته شدن، قرمزی، خارش، سوزش، تاول، زخم، درد، خونریزی و… نیز از دیگر علائم قارچ پا هستند. عفونت قارچ پا یک بیماری پوستی شایع و مسری است. این بیماری که بیشتر در مردان جوان و بزرگسالان شایع است، در زنان و کودکان زیر ۱۲ سال نیز قابل مشاهده است. عوامل محرک قارچ پوستی پا شامل:
- محیط‌های مرطوب و گرم
- ایمنی پایین بدن
- افراد مبتلا به دیابت
- خشک نکردن پاها پس از دوش گرفتن
- عرق کردن پا در تابستان و هوای گرم به دلیل عدم استفاده از کفش استاندارد
- پوشیدن کفش تنگ و کفش‌های جلوبسته به مدت طولانی
- راه رفتن با پای برهنه در محیط‌های عمومی مثل اتاق‌های رختکن و استخر‌ها
- ابزار‌هایی مانند ست پدیکور آلوده مورد استفاده در آرایشگاه
- بیماری‌هایی که باعث کند شدن گردش خون می‌شود.
انواع قارچ پا
۱- قارچ ناخن پا (غیرطبیعی): این نوع عارضه پوستی، که عفونت انگشت شست پا نیز نامیده می‌شود، شایع‌ترین نوع پای ورزشکاران است. معمولاً بین کوچکترین انگشتان پا اتفاق می‌افتد. این نوع پای ورزشکاران می‌تواند باعث خارش، سوزش، پوسته پوسته شدن و عفونت شود که به کف پا سرایت می‌کند.
۲- موکن (هایپرکروتیک): این نوع باعث سوزش، خشکی، خارش یا پوسته پوسته شدن پوست پا می‌شود. اگر قارچ درمان نشود، پوست ضخیم و شکسته می‌شود. این عفونت می‌تواند به کل کف پا و کناره‌های پا گسترش یابد.
۳- تاول زدن (وزیکولوبولوس): این رایج‌ترین نوع پای ورزشکاران است. این حالت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که پوست کف پا آب جمع می‌کند و ناگهان تاول‌ها می‌ترکند. در صورت عدم درمان، آن‌ها همچنین می‌توانند مابین انگشتان پا، کف پا، در قسمت پایین یا روی پا ظاهر شوند.
علائم قارچ پا
علائم قارچ کف پا می‌تواند در هر نقطه از پا ظاهر شود. اما اغلب می‌تواند بین انگشتان پا اتفاق بیافتد. علائم آن عبارتند از:
- عفونت قارچ کف پا به شکل ضایعات شبکه‌ایی (بثورات فلس مانند):
این عفونت بیشتر بین انگشت چهارم و پنجم پا مشاهده می‌شود. علائم عفونت پوستی پا ترک خوردگی‌ها، پوسته پوسته شدن‌ها و تغییر رنگ و… - خشکی پوست
- تغییر رنگ ناخن‌های پا
- شکننده شدن ناخن پا
- بوی بد در ناحیه پوست آسیب دیده
- حس مورمور یا گزگز بین انگشتان و کف پا
- جدا شدن ناخن‌ها از محل اتصال خود به انگشت پا
- موکاسین (moccasin) یا خارش و سوزش در کف پا
- تاول زدن پوست کف یا روی پا، کنده شدن و ترک‌خوردگی پوست کف پا
قارچ لای انگشتان پا و بین ناخن‌ها
عفونت قارچ کف پا اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، می‌تواند به ناخن‌ها نیز سرایت کند. علاوه بر این، از آنجا که یکپارچگی پوست مختل می‌شود، می‌تواند به عفونت‌های ثانویه شدیدتر مانند سلولیت (عفونت پوست) و لنفانژیت (عفونت عروق لنفاوی) به دلیل ورود باکتری از خارج منجر شود. این بیماری پوستی مسری است و ممکن است با حوله و لباس آلوده و… به سایر اشخاص سرایت کند. پس اگر دچار این بیماری پوستی هستید مراقب باشید که آن را به دیگران منتقل نکنید.
تشخیص و درمان قارچ پا
تشخیص عفونت قارچی با معاینه فیزیکی انجام می‌شود. در برخی موارد، پوست خراشیده شده و زیر میکروسکوپ بررسی شده و تشخیص قطعی داده می‌شود. درمان قارچ پا اولیه تشخیص داده شده را می‌توان با استفاده از کرم‌های روی پوست پا انجام داد. از آنجا که عفونت قارچی یک بیماری سرسخت است، احتمال عود آن بسیار زیاد است. در عفونت‌های قارچی پیشرفته پوست پا، ممکن است نتیجه قطعی در درمان با کرم حاصل نشود. در این موارد ممکن است داروهای خوراکی ضدقارچ تجویز شود.
درمان قارچ ناخن پا
در صورت درگیری ناخن، درمان به مدت حداقل ۳ ماه دشوار و قارچ کشی می‌شود. تا یک سال هر روز از لاک ناخن ضد قارچ (Penlac) با عنوان سیکلوپیروکس استفاده کنید. روزی یک بار لاک را روی ناخن‌های آلوده و پوست اطراف آن بمالید. پس از هفت روز، لاک را با الکل پاک و لاک جدید روی ناخن بزنید. برای بیمار بسیار مهم است که از داروها به طور منظم در درمان‌های طولانی مدت استفاده کند. اگر درمان زود متوقف شود، عود و مقاومت قارچ ممکن است ایجاد شود. در صورت افزودن عفونت باکتریایی ثانویه در موارد مزمن تشخیص داده شده، فرد می‌تواند در بیمارستان بستری شود و درمان با داروهای آنتی بیوتیکی وریدی انجام شود
اقدامات ضروری پیشگیری از قارچ پا
- عدم استفاده از جوراب، دمپایی و حوله مشترک
- از جوراب نخی محکم و بافت نرم استفاده کنید.
- پوشیدن جوراب تمیز و تعویض روزانه با جوراب تمیز
- عدم استفاده از کفش‌ه تنگ به مدت طولانی به ویژه در فصل تابستان
- ست پدیکور شخصی داشته باشید و هر بار قبل از استفاده آن‌ها را استریل کنید.
- اسپری پودر ضد قارچ روی پا روزانه بر روی کفش و سطح پوست اسپری کنید.
- مراقبت روزانه از کف پاها (شامل شستشوی مرتب پوست کف پا و لای انگشتان پا)
- حتماً پس از دوش گرفتن، حمام کردن و خروج از استخر شنا، پا‌هایتان را کاملاً خشک کنید.
- عفونت قارچ پوستی پا به راحتی و سریع به سایرین منتقل می‌شود. اکیداً از حوله یا دمپایی مشترک خصوصاً با افراد مبتلا به قارچ پا استفاده نکنید.
- در اماکن عمومی مثل سالن و باشگاه‌های ورزشی، استخر‌ها، هتل، سفره‌خانه و رستوران سنتی و سایر فضا‌های مشترک عمومی روی کف زمین مرطوب راه نروید.
- سعی کنید در مهمانی و منزل خود نیز با پای مرطوب کف زمین حتی فرش و موکت و پارکت را لمس نکنید.
مشاهده انواع دمپایی طبی زنانه با تاییدیه رسمی از مراکز تحقیقات توانبخشی و طب فیزیکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
چه کسانی بیشتر به قارچ پا مبتلا می شوند؟
در کل می‌توانیم بگوییم که افرادی که در آب و هوای گرم فعالیت می‌کنند و در طول روز به مدت طولانی پا‌هایشان در کفش قرار دارد بیشتر از دیگر افراد در معرض قارچ پا قرار می‌گیرند. بیشتر این افراد ورزشکاران و سربازان هستند. از طرف دیگر افراد مسن نیز بیشتر در معرض قارچ پا قرار دارند چرا که با افزایش سن احتمال ابتلا به این بیماری‌ها بالا می‌رود. افراد دارای نقص ایمنی همچون افراد تحت درمان با شیمی درمانی و پرتودرمانی یا مبتلایان به بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد از جمله: hiv، سرطان، دیابت و… احتمال ابتلا به بیماری قارچ پوستی پا را افزایش می‌دهد.
روش تشخیص قارچ پا
تشخیص این بیمای توسط پزشک از روی علائم آن است یا اگر از بروز عفونت قارچی اطمینان نداشته باشد ممکن است انجام آزمایش غربالگری از پوست تجویز کند. برای این کار پزشک قسمت کوچکی از پوست آلوده را خراش داده و آن را در محلول پتاسیم هیدروکسید قرار می‌دهد. این محلول سلول‌های طبیعی را از بین می‌برد و به سلول‌های قارچی آسیبی وارد نمی‌کند که در نتیجه زیر میکروسکوپ این سلول‌ها به راحتی قابل مشاهده هستند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
روش‌های درمان خانگی بر روی قارچ پای خفیف و ساده به خوبی پاسخ می‌دهد. اما دقت داشته باشید که اگر این روش‌ها جوابگو نبود و شاهد ادامه رشد قارچ بودید، بهتر است در اولین فرصت به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که با بروز نشانه‌های جدی قارچ کف پا مانند تب و لرز، سیاه شدن پوست پا، ترشحات چرکی در محل خارش، ظاهر شدن خطوط قرمز روی پوست و گرم شدن پاها حتماً قارچ پا را جدی بگیرید و آن را با کمک دکتر پوست درمان کنید. دقت کنید که قارچ پا از نظر شدت در درجه‌های مختلفی بروز می‌کند و زمان و انرژی متفاوتی نیز برای درمان آن مورد نیاز است.
بهترین اقدام پیشگیری و رعایت نکات بهداشتی و سبک زندگی سالم است.
آنچه باید به یاد داشته باشید:
- تمامی علائم خود را ذکر کنید، حتی مواردی که ممکن است با این بیماری ارتباط نداشته باشد.
- اطلاعات کلیدی فردی، از جمله فشارهای اساسی موثر بر سلامت یا تغییرات اخیر سبک زندگی را ذکر کنید.
- تمام داروهای شخصی روتین حتی ویتامین و مکمل هایی که مصرف می کنید را کامل ذکر کنید.
سوالاتی که باید از پزشک متخصص پوست در خصوص قارچ پوستی پا بپرسید:
- چه عواملی باعث ایجاد این وضعیت شده است؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- بهترین روش درمان قارچ پا چیست؟
- اصلی ترین گزینه‌های درمانی که پیشنهاد میکنید چیست؟
- در صورتی که مبتلا به بیماری دیگری به غیر از عفونت قارچ پوستی پا باشم، چگونه می‌توانم به بهترین شکل ممکن این عارضه را مدیریت کنم؟
تحقیقات جدید مقاومت قارچ پا به داروها و روش‌های درمانی نوین
تحقیقات اخیر در زمینه مقاومت قارچ‌ها به داروها و روش‌های نوین درمانی نشان می‌دهد که مقاومت ضدقارچی به یک چالش جدی در سلامت جهانی تبدیل شده است. قارچ‌های بیماری‌زا مانند Candida auris و Aspergillus fumigatus به طور فزاینده‌ای در برابر داروهای رایج مانند فلوکونازول و آمفوتریسینB مقاومت نشان می‌دهند. این مقاومت می‌تواند ناشی از استفاده بیش از حد از داروهای ضدقارچی در پزشکی و کشاورزی باشد.
روش‌های نوین درمانی شامل استفاده از ترکیبات جدید مانند مهارکننده‌های آنزیم‌های کلیدی در متابولیسم قارچ‌ها، نانوذرات ضدقارچی، و فاژتراپی (استفاده از ویروس‌های آلوده‌کننده قارچ‌ها) در حال بررسی هستند. همچنین، تحقیقات بر روی تقویت سیستم ایمنی میزبان و استفاده از ترکیبات طبیعی با خواص ضدقارچی نیز در حال توسعه است.
با این حال، چالش‌هایی مانند سمیت احتمالی داروهای جدید، هزینه‌های بالای تولید، و نیاز به مطالعات بالینی گسترده‌تر وجود دارد. به همین دلیل، تاکید بر پیشگیری، تشخیص سریع و دقیق عفونت‌های قارچی، و مدیریت صحیح مصرف داروهای ضدقارچی به عنوان راهکارهای مکمل مورد توجه قرار گرفته‌اند.
توصیه‌های پزشکی جدید سازمان‌های معتبر درباره پیشگیری و درمان قارچ پا
در اینجا به برخی از توصیه‌های سازمان‌های معتبر مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) درباره پیشگیری و درمان قارچ پا (مانند پای ورزشکار یا عفونت قارچی پوست) اشاره می‌کنم:
پیشگیری از قارچ پا
پاها را خشک نگه دارید:
- بعد از شستن پاها، به‌ویژه بین انگشتان، آن‌ها را کاملاً خشک کنید.
- از جوراب‌های جذب‌کننده رطوبت (مانند جوراب‌های نخی) استفاده کنید.
- در مکان‌های عمومی مانند استخر یا حمام، از صندل یا کفش ضدآب استفاده کنید.
کفش مناسب بپوشید:
- از کفش‌های تنگ یا غیرقابل تنفس اجتناب کنید.
- کفش‌ها را به‌طور متناوب عوض کنید تا کاملاً خشک شوند.
رعایت بهداشت شخصی:
- جوراب‌ها را روزانه عوض کنید و با آب گرم بشویید.
- از به‌اشتراک گذاشتن حوله، کفش یا جوراب خودداری کنید.
محیط‌های مرطوب را کنترل کنید:
در مکان‌های عمومی مرطوب (مانند رختکن یا دوش‌های عمومی) احتیاط کنید.
درمان قارچ پا
استفاده از داروهای ضدقارچ موضعی:
- کرم‌ها، پمادها یا اسپری‌های ضدقارچ بدون نسخه (مانند کلوتریمازول، میکونازول یا تربینافین) می‌توانند مؤثر باشند.
- طبق دستورالعمل روی بسته یا توصیه پزشک، دارو را به‌طور منظم استفاده کنید.
داروهای خوراکی:
در موارد شدید یا مقاوم به درمان، پزشک ممکن است داروهای خوراکی ضدقارچ (مانند تربینافین یا فلوکونازول) تجویز کند.
رعایت بهداشت در طول درمان:
- پاها را تمیز و خشک نگه دارید.
- از پوشیدن کفش‌های تنگ یا مرطوب خودداری کنید.
مراجعه به پزشک:
اگر علائم بهبود نیافتند یا عفونت گسترش یافت، به پزشک مراجعه کنید.
توصیه‌های کلی WHO و CDC
- سازمان های معتبر جهانی WHO و CDC تأکید می‌کنند که پیشگیری از عفونت‌های قارچی با رعایت بهداشت شخصی و محیطی امکان‌پذیر است.
- در صورت ابتلا، درمان به‌موقع و کامل برای جلوگیری از گسترش عفونت ضروری است.
اگر علائم شدید یا غیرمعمول دارید، حتماً با یک پزشک مشورت کنید. عفونت‌های قارچی می‌توانند در افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا دیابت خطرناک‌تر باشند.
درمان خانگی قارچ پا
درمان‌های خانگی و طبیعی برای قارچ پا می‌توانند در کاهش علائم مؤثر باشند. سرکه سیب به دلیل خاصیت ضد قارچی و اسیدی، با خیساندن پاها در محلول رقیق شده آن (یک قسمت سرکه و دو قسمت آب) به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه، به مبارزه با عفونت کمک می‌کند. روغن درخت چای نیز به دلیل خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی، با مالش چند قطره از آن روی ناحیه مبتلا، می‌تواند علائم را کاهش دهد. سیر، به عنوان یک ماده طبیعی ضد قارچ، می‌تواند به صورت له شده و مخلوط با روغن زیتون روی پوست قرار گیرد تا عفونت را مهار کند. با این حال، در موارد شدید یا مقاوم، مراجعه به پزشک ضروری است.
نقش تغذیه در پیشگیری از عفونت‌های قارچی پا
تغذیه نقش اساسی در تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از عفونت‌های قارچی ایفا می‌کند. مصرف مواد مغذی مانند ویتامین‌های C، D، E، روی و سلنیوم به تقویت عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند. این مواد مغذی با افزایش تولید گلبول‌های سفید و آنتی‌اکسیدان‌ها، توانایی بدن در مقابله با عوامل بیماری‌زا از جمله قارچ‌ها را بهبود می‌بخشند. همچنین، رژیم‌های غذایی متعادل و سرشار از فیبر، پروبیوتیک‌ها و مواد ضدالتهاب مانند امگا-۳، سلامت میکروبیوم روده را تقویت کرده و از رشد بیش از حد قارچ‌ها جلوگیری می‌کنند. کاهش مصرف قند و غذاهای فرآوری‌شده نیز به پیشگیری از عفونت‌های قارچی کمک می‌کند، زیرا قارچ‌ها در محیط‌های غنی از قند رشد بهتری دارند.
تأثیرات روانی و اجتماعی قارچ پا
قارچ پا، به‌عنوان یک بیماری پوستی شایع، می‌تواند تأثیرات روانی و اجتماعی قابل توجهی بر فرد مبتلا داشته باشد. علائم ظاهری مانند خارش، قرمزی، پوسته‌پوسته شدن و بوی نامطبوع می‌توانند باعث کاهش اعتماد به نفس و احساس خجالت شوند، به‌ویژه در موقعیت‌های اجتماعی که نیاز به برداشتن کفش یا نمایش پاها وجود دارد. این شرایط ممکن است منجر به اضطراب، اجتناب از حضور در جمع یا حتی انزوا شود. علاوه بر این، نگرانی از قضاوت دیگران یا انتقال عفونت به اطرافیان می‌تواند فشار روانی بیشتری ایجاد کند و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
سؤالات متداول درباره قارچ پا
در ادامه فهرستی از سؤالات متداول درباره قارچ پا به همراه پاسخ‌های کوتاه آورده شده است:
قارچ پا چیست؟
عفونت قارچی پوست پا که معمولاً بین انگشتان یا کف پا ایجاد می‌شود.
علائم قارچ پا چیست؟
خارش، قرمزی، پوسته‌پوسته شدن، ترک خوردن پوست و گاهی بوی بد.
علت قارچ پا چیست؟
رشد قارچ‌ها در محیط‌های گرم و مرطوب مانند کفش‌های تنگ یا استخرهای عمومی.
قارچ پا چگونه منتقل می‌شود؟
از طریق تماس مستقیم با پوست آلوده یا سطوح آلوده مانند کف استخر یا حوله.
درمان قارچ پا چیست؟
استفاده از کرم‌ها، پودرها یا اسپری‌های ضدقارچ و در موارد شدید داروهای خوراکی.
آیا قارچ پا مسری است؟
بله، به‌راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
چگونه از قارچ پا پیشگیری کنیم؟
پاها را خشک نگه دارید، از کفش‌های تنگ اجتناب کنید و در مکان‌های عمومی از دمپایی استفاده کنید.
آیا قارچ پا خطرناک است؟
معمولاً خطرناک نیست، اما در صورت عدم درمان ممکن است به سایر نقاط بدن گسترش یابد.
قارچ پا چقدر طول می‌کشد؟
با درمان مناسب، معمولاً ۲ تا ۴ هفته بهبود می‌یابد.
آیا قارچ پا عود می‌کند؟
بله، اگر شرایط مرطوب و گرم ادامه یابد، ممکن است عود کند.
آیا قارچ پا با پای ورزشکاران تفاوت دارد؟
خیر، پای ورزشکاران همان قارچ پا است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم شدید باشد یا پس از درمان بهبود نیابد.
آیا قارچ پا باعث ناخن قارچی می‌شود؟
بله، ممکن است به ناخن‌ها گسترش یابد و باعث عفونت ناخن شود.
آیا کودکان هم به قارچ پا مبتلا می‌شوند؟
بله، اما در بزرگسالان شایع‌تر است.
آیا قارچ پا با خارش همراه است؟
بله، خارش یکی از علائم شایع است.
این فهرست به شما کمک می‌کند تا اطلاعات اولیه درباره قارچ پا را به‌سرعت مرور کنید.
در این مقاله از فروشگاه کفش طبی به طور تخصصی عفونت شایع قارچ پوستی پا، روش‌های پیشگیری، علائم، نحوه تشخیص و درمان قارچ کف پا بررسی شد.
